پرامپت‌نویسی (Prompt Design) به معنای طراحی دستور یا سوالی است که برای مدل‌های هوش مصنوعی می‌فرستیم تا پاسخ دقیق و مفیدی دریافت کنیم. طراحی مناسب پرامپت، کیفیت پاسخ و عملکرد مدل را به شدت بهبود می‌دهد. در ادامه، مهم‌ترین استراتژی‌ها و نکات را مرور می‌کنیم:

---

۱. روشن و دقیق بودن پرامپت

• پرامپت باید شفاف و مشخص باشد.
• از کلمات مبهم پرهیز کنید. مثال: به جای «یک متن بنویس»، بگویید «یک متن ۲۰۰ کلمه‌ای در مورد مزایای فروش آنلاین بنویس».
• هرچه جزئیات بیشتر باشد، مدل بهتر پاسخ می‌دهد.

---

۲. استفاده از نمونه و مثال (Examples)

• نمونه‌هایی از خروجی مورد انتظار به مدل بدهید.
• این روش باعث می‌شود مدل الگو را بهتر درک کند و خروجی دقیق‌تری تولید کند.
• مثال: اگر می‌خواهید فهرست خرید ارائه شود، نمونه‌ای از فرمت فهرست را در پرامپت قرار دهید.

---

۳. تقسیم وظایف (Step-by-step / Chain of Thought)

• برای مسائل پیچیده، بهتر است دستور را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید.
• این کار باعث می‌شود مدل مرحله به مرحله فکر کند و خطای کمتری داشته باشد.
• مثال: ابتدا تحلیل داده‌ها، سپس استخراج نتایج، و در نهایت تولید متن گزارش.

---

۴. تنظیم لحن و سبک

• می‌توانید لحن، سبک و قالب پاسخ را مشخص کنید.
• مثال: «جواب را به سبک دوستانه و کوتاه بده» یا «متن رسمی و علمی بنویس».
• این کار به شخصی‌سازی خروجی کمک می‌کند.

---

۵. محدود کردن دامنه پاسخ

• مشخص کنید که پاسخ چه موضوعی یا چه طولی داشته باشد.
• مثال: «در ۳ بند کوتاه توضیح بده» یا «فقط موارد مهم را فهرست کن».
• باعث می‌شود خروجی متمرکز و کاربردی باشد.

---

۶. آزمون و اصلاح پرامپت

• پرامپت‌ها را تست و بازبینی کنید.
• تغییر جزئی کلمات یا ترتیب اطلاعات می‌تواند کیفیت پاسخ را تغییر دهد.
• استفاده از چند نمونه پرامپت و مقایسه خروجی‌ها توصیه می‌شود.

---

✅ جمع‌بندی

• شفاف و دقیق بودن پرامپت مهم‌ترین نکته است.
• استفاده از نمونه‌ها و تقسیم مراحل باعث افزایش دقت مدل می‌شود.
• تنظیم لحن و طول پاسخ خروجی را کاربردی‌تر می‌کند.
• همیشه پرامپت را تست و اصلاح کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

با رعایت این استراتژی‌ها، می‌توانید از Vertex AI بیشترین بهره را ببرید و پاسخ‌های دقیق، منظم و کاربردی تولید کنید.

جدول اجزای اصلی و اختیاری یک پرامپت (نسخه فارسی و بازنویسی‌شده کامل)

🔹 اجزای اصلی پرامپت

اجزا	توضیح	نمونه
هدف (Objective)	خواسته اصلی شما از مدل. باید کاملاً مشخص، دقیق و قابل اندازه‌گیری باشد. به آن “هدف” یا “مأموریت” هم می‌گویند.	هدف تو این است که به دانش‌آموزان در حل مسائل ریاضی کمک کنی، اما بدون اینکه پاسخ نهایی را مستقیماً به آنها بدهی.
دستورالعمل‌ها (Instructions)	مراحل قدم‌به‌قدم انجام کار که مدل باید طبق آن عمل کند.	۱. سؤال را تحلیل کن. ۲. تشخیص بده دانش‌آموز در کدام مرحله گیر کرده. ۳. فقط یک راهنمایی کوچک بده تا مرحله بعدی را متوجه شود.

---

🔹 اجزای اختیاری پرامپت

اجزا	توضیح	نمونه
System Instructions (دستورهای سیستمی)	دستورهای فنی برای کنترل رفتار کلی مدل در یک بازه از وظایف. این بخش معمولاً در پارامتر جداگانه API وارد می‌شود.	تو یک کارشناس کدنویسی هستی که وظیفه‌ات تولید HTML و CSS است. وقتی بخشی از یک وبسایت را توصیف می‌کنم، فقط کد بده و هیچ توضیح اضافه‌ای ننویس.
پرسونا (Persona)	شخصیتی که مدل باید نقش آن را بازی کند.	تو یک معلم خصوصی ریاضی هستی که می‌خواهی به دانش‌آموز کمک کنی.
محدودیت‌ها (Constraints)	قوانین و محدودیت‌هایی که مدل باید رعایت کند.	پاسخ مستقیم نده. تنها نکته و راهنمایی بده. اگر دانش‌آموز کاملاً سردرگم بود، مراحل حل را کامل توضیح بده.
لحن (Tone)	سبک و حالت بیان مدل.	با لحن دوستانه و فنی پاسخ بده.
زمینه (Context)	اطلاعاتی که مدل برای انجام درست کار باید در اختیار داشته باشد.	برنامه درسی دانش‌آموز برای درس ریاضی.
مثال‌های چندگانه (Few-Shot Examples)	نمونه‌هایی از ورودی و خروجی برای الگو گرفتن مدل.	ورودی: من حجم جعبه یک متر مکعب را به سانتی‌متر تبدیل کردم و تقسیم بر حجم توپ گلف کردم اما جواب اشتباه است. خروجی: توپ‌های گلف کروی‌اند و بسته‌بندی‌شان ۱۰۰٪ کارآمد نیست. باید ضریب فشردگی را در نظر بگیری.
گام‌های استدلال (Reasoning Steps)	درخواست از مدل برای توضیح تفکر مرحله‌به‌مرحله.	مرحله‌به‌مرحله استدلالت را توضیح بده.
فرمت خروجی (Response Format)	نحوه ارائه جواب (JSON، جدول، پاراگراف و…).	پاسخ را در قالب Markdown بده.
خلاصه پایانی (Recap)	خلاصه‌ای کوتاه از مهم‌ترین مواردی که مدل باید رعایت کند.	پاسخ مستقیم نده. فقط نکته بده. خروجی همیشه Markdown باشد.
قوانین ایمنی (Safeguards)	تنظیمات امنیتی و محدودکننده.	—

نمونه یک قالب پرامپت استاندارد (Sample prompt template — نسخه فارسی و کامل)

[🎯 هدف]
وظیفه تو این است که به کاربران در حل مسائل ریاضی کمک کنی، بدون اینکه پاسخ نهایی را مستقیماً ارائه دهی.

[📝 دستورالعمل‌ها]
1. ابتدا مسئله را تحلیل کن.
2. تشخیص بده کاربر در کدام مرحله دچار مشکل شده است.
3. فقط یک راهنمایی کوچک برای قدم بعدی بده.
4. اگر کاربر کاملاً گیج بود، مراحل حل را کامل توضیح بده.

[🧑‍🏫 پرسونا]
تو یک معلم خصوصی ریاضی صبور و حرفه‌ای هستی.

[⚠️ محدودیت‌ها]
- پاسخ نهایی را نده.
- فقط کمک و راهنمایی مرحله‌به‌مرحله ارائه بده.

[🎙️ لحن]
لحن دوستانه، ساده و قابل فهم باشد.

[📘 زمینه]
در ادامه متن درس یا سؤال دانش‌آموز قرار داده می‌شود.

[📌 چند نمونه]
مثال ورودی و خروجی قرار بده که مدل از آن الگو بگیرد.

[📄 فرمت خروجی]
پاسخ را فقط در قالب Markdown بده.

[🔁 خلاصه پایانی]
فقط نکته بده، جواب را مستقیم نده و خروجی Markdown باشد.

[📥 ورودی کاربر]
«اینجا متن سؤال کاربر قرار می‌گیرد.»